Fotoquiz Amsterdam - Theo Bakker's Domein

Hieronder staan drie historische foto's of prenten van topografische situaties in Amsterdam en u raadt om welke gebouw, straat, plein, gracht, enz. het gaat. Hieronder staat ook een link, waarmee u de oplossing kunt doorsturen. De foto's of prenten komen uit de rijke collectie van het Stadsarchief Amsterdam. De keuze ligt in principe binnen de Singelgracht of ik ben van mening dat een beetje Amsterdammer de situatie moet herkennen. Als de afbeelding van buiten de Singelgracht is zal dat uitdrukkelijk vermeld worden.

Hieronder drie historische foto's voor week 33. Eén punt per goed antwoord in de competitie die tot week 51 duurt. Stuur uw oplossing vóór volgende week vrijdag via deze link.

1.

Ik zeg het nog maar eens een keer: als u een oude versie van vorig jaar van deze quiz in beeld krijgt dient u die uit de cache te wissen door de knop "Vernieuwen" (rondgaand pijltje) te klikken, samen met de ingedrukte Shift-toets.

2.

3.

De oplossing van vorige week

1.

Of dit nu het oudste houten huis van Amsterdam is of niet is minder belangrijk. Dit is de Zeedijk en het houten huis heeft huisnummer 1 en daar ging 't om. Het huis werd 't Aepgen genoemd en is gebouwd omstreeks 1546-1550. Het is gebouwd in houtskeletbouw en heeft een houten gevel.

Met dat "oudste huis" rekende ir. R. Meischke in 1958 af. Hij dateerde het huis op derde kwart 16e eeuw. De bewering dat het huis op de kaart van Cornelis Anthonisz zou staan werd ontzenuwd door de daklijn. Het houten huis op het Begijnhof zou bijna een eeuw ouder zijn dan dit huis op de Zeedijk.
Over de constructie van het huis heeft Henk Zantkuyl nog een artikel geschreven dat u hier kunt vinden.

2.

Toch niet zo eenvoudig als ik dacht. Dit is de Korte Prinsengracht, van de hoek met de Brouwersgracht gezien naar de Eenhoornsluis en de Haarlemmerstraat.
Omdat de fotograaf kennelijk aan de overkant van de Brouwersgracht stond heb ik Prinsengracht i.c.m. de sluis goed gerekend.

3.

Zwanenburgwal met ingang Joden Houttuinen, gezien over de Sint Anthonieschutsluis. De fotograaf stond op de plek waar nu zo ongeveer het poortje van het Leprozenhuis herplaatst is. In het huisje (helemaal links), waar ooit de sluiswachter woonde, is nu café de Sluyswacht gevestigd. Voor WOII was daar de metaalhandel van Bram Gosler.

Lees eens wat Mokums.nl over de Sint Anthoniesluis te zeggen heeft. Klik hier.

De zaak Amstelhotel

Wij kijken hier naar het bouwbegin van het Amstelhotel. Op de voorgrond de brugleuning van de Hoogesluis. Er waren enkele deelnemers die dat voor mogelijk hielden en toen controleerden in de Beeldbank of de foto onder die noemer voorkwam. Niet dus! Wij zijn door het fantastische zoekalgoritme van Google zo verwend geraakt dat we in de Beeldbank vergeten ook nog eens varianten te proberen, zoals in dit geval Amstel Hotel met een spatie.
Maar dat de stationsoverkapping van het Weesperpoortstation niet meer mensen op het goede spoor bracht...!?

Opvallend vaak werd het Centraal Station genoemd. Als u de foto's van die bouw had opgeroepen in de Beeldbank was snel duidelijk geworden dat dit geen optie was. Het stationsgebouw staat niet aan het water, de overkapping werd pas gebouwd nadat de hal al 'op hoogte' was, de overkapping die we op de foto zien zou in Noord hebben gestaan i.p.v. aan het stationsgebouw vast, de brug naar het stationseiland kreeg zijn ijzeren leuning pas toen het gebouw al bijna klaar was, enzovoort.

In 1861 rijpte bij Dr. Sarphati het plan voor een luxe-hotel aan de Amstel. Hij liet de architect Cornelis Outshoorn een ontwerp maken en vroeg op 18 juni 1862 het gemeentebestuur van Amsterdam een concessie om dit op en bij het voormalige bolwerk Oosterblokhuis te mogen neerzetten. De herinrichting van de directe omgeving maakte deel uit van de aanvraag. Op 25 november 1863 werd hem die concessie verleent, waarbij de gemeenteraad vrijwillig afstand deed van de benodigde grond en water. In datzelfde jaar liet Sarphati een begin maken met het werk door het dempen van zo'n 7000m2 water van Amstel en Singelgracht. Gelijktijdig werd stellingmolen De Bul afgebroken. In oktober 1864 werd begonnen met de fundering, die echter tijdens het werk nog werd gewijzigd. Oorspronkelijk was de lange vleugel aan de Sarphatistraat gedacht en een korte aan de Amstel. Door een teleurstellende inschrijving op aandelen 'Amstel Hotel Maatschappij' werd het beoogde kapitaal (ƒ1 miljoen) naar beneden bijgesteld en besloten alleen een lange vleugel aan de Amstel te bouwen. Door al deze perikelen duurde het tot 26 maart 1866 voor de eerste steen gelegd kon worden. In de zomer van 1867 kon het hotel worden geopend.

Op de foto het voormalig bolwerk Oosterblokhuis, waar de stellingmolen De Bul nog overeind staat. Voor De Bul staat gebouw van sociëteit Apollo waar als laatste gebruiker de Vereniging voor Volksvlijt tentoonstellingen en evenementen organiseerde, tot het Paleis voor Volksvlijt klaar was. De stationsoverkapping van het Weesperpoortstation is ook op deze foto prominent in beeld.

De voorgevel - waar nu het Professor Tulpplein is - lag jarenlang aan een braak stuk land dat regelmatig onder water stond. Er was aan de korte zijkant van het hotel een trap naar de schans, de latere Sarphatistraat. Naar de hoofdingang kwam pas in 1873 een noodweg vanaf de schans. Dat deel van de schans, de latere Sarphatistraat, was ter plekke in feite de oprit naar de Hoogesluis, die in 1883 verlaagd zou worden, waarna alle wegen naar het hotel alsnog aangepast zouden moeten worden.
In 1883 kwam een brug over de Singelgracht (voorgrond) gereed die het pontje van het Tulpplein naar de Weesperzijde verving.

En dit was het eindresultaat van ongeveer hetzelfde standpunt gezien als van de quizfoto.

In 1907 werd het hotel nog eens uitgebreid met een hele verdieping ofwel 30 kamers.

Sarphati werd door tijdgenoten voor gek versleten, maar hij heeft snel gelijk gekregen.

Op de foto links zien we de poging ook aan de oostoever een evenknie van de Amsteljachthaven te creëren, een idee dat snel opgegeven werd.

Carol vaart weer

U weet inmiddels hoe het werkt? Waar voer Carol toen hij deze foto schoot?

Stuur uw oplossing via deze link.

Ik vergat helemaal te melden dat de foto van week 30 geraden werd door 13 deelnemers en dat Robert Raat de snelste was.

Nieuw

Het laatste deel in de serie Verkeersdoorbraken: de Weesperstraat als onderdeel van de Wibaut-as.
We komen dichter bij de jaren die we zelf allemaal hebben meegemaakt. Het wordt er alleen maar deprimerender door. De afstand tussen beslisser en burger was na de oorlog zo immens geworden dat niemand deze slooppartij wist te verhinderen. Ondanks alle waarschuwingen werd een stadssnelweg gecreëerd, omzoomd door hoogbouw, die zich vandaag allang als overbodig bewezen heeft en inmiddels in breedte gehalveerd is. Er gaan al stemmen op er een 30km-zone van te maken. De onderdoorgang Mr. Visserplein is dichtgemaakt en wacht op bebouwing of een voorlopige bestemming voor de ondergrondse ruimte.
Het artikel behandelt het ontstaan van de Weesperstraat en hoe de samenstelling van de bewoning zich ontwikkelde. Ook de rol van de economische malaise die het bevolken van de oostelijke uitleg verhinderde komt aan bod. Uitgebreid aandacht ook voor het dagelijks leven in en rond deze typisch joodse winkelstraat.
Klik de afbeelding om te lezen.

Deze week honderd jaar geleden

Louis Davids (Simon David, 1883-1939) kwam bij het uitbreken van de oorlog in 1914 naar Nederland terug en werd artistiek leider van de Militaire commissie tot Ontwikkeling en Ontspanning van de Gemobiliseerde troepen te Amsterdam, met een onbekende rang. Uit zijn vaste ploeg medespelers vormde hij een cabaretgezelschap, waarmee hij op de forten van de Stelling Amsterdam en bij het veldleger voorstellingen gaf.

Lou Bandy (Lodewijk Ferdinand Dieben, 1890-1959) had zijn dienstplicht vervuld bij de marine. In 1914 werd hij gemobiliseerd en kwam op de Marinekazerne in Amsterdam terecht. Hij werd razend populair bij zijn kornuiten die hij entertainde, maar minder bij zijn superieuren. Die stuurden hem als ondeugdelijk voor de krijgsmacht in 1915 naar huis.

Op 12 augustus 1914 deelt de Wagner-vereniging te Amsterdam mee dat, gezien de bijzondere omstandigheden, de jaarlijkse Wagner-uitvoeringen niet zullen plaatsvinden. Ook toen al een item.

Op 16 augustus 1914 kondigt de koningin in een officieel hofbericht aan dat zij dit jaar het gebruikelijke bezoek aan Amsterdam zal overslaan.

Tobias Bamberg overleden
Op 17 augustus 1914 wordt melding gemaakt van het eerdere overlijden (20 juli) van de goochelaar David Tobias Bamberg, lid van een joodse familie van goochelaars/illusionisten. Hij had vanaf 1908 met een steeds groter wordend gezelschap door het land gereisd maar ook een firma in goochelbenodigdheden gerund. Net zoals zijn vader en grootvader verkreeg hij het predicaat "hofentertainer". Hij trad aan het Nederlandse hof op en zowel Koning Willem III, Koningin Emma als Prinses Wilhelmina behoorden tot zijn publiek. Ook buitenlandse hoven bezocht hij, zoals dat van keizer Wilhelm II.

De bekendste Bamberg zou zijn zoon Theo worden, die geschminkt als chinees in de 20-er en 30-er jaren optrad als 'Okito'. Hij wist kort voor de oorlog het land te ontvluchten en overleed als illusionist in 1963 in Chicago (USA). De kisten met zijn attributen, die hij voor zijn vlucht in Amsterdam op een zolder had verstopt, werden in 1956 bij toeval ontdekt.

Lees het krantenbericht bij zijn overlijden.

Een speciaal ingestelde 'Stationshulp' van de Bond van Orde organiseert op het CS en station Weesperpoort hulpverlening en opvang van Nederlanders die door oorlogvoerende landen uitgewezen werden en zonder middelen van bestaan in Amsterdam aankomen.

Vorige week meldde ik om welke producten het ging bij het uitvoerverbod buiten de Stelling Amsterdam. Van dit verbod worden op 10 augustus uitgesloten de zendingen bestemd voor leger en marine, evenals verband- en geneesmiddelen voor het Nederlandse Rode Kruis.
Op 11 augustus 1914 werden enkele boten met bestemming Friesland in de Oranjesluizen onderschept, omdat zij goederen aan boord hadden die niet uit de Stelling uitgevoerd mochten worden.
Op 15 augustus verklaart de commandant van de Stelling dat van de voor uitvoer verboden goederen de doorvoer wel is toegestaan. Aangeraden wordt de zending te markeren als bestemd voor een bepaalde plaats over een route die via Amsterdam zal voeren.
Het verbod zout uit te voeren geldt ook voor schepen. Dat impliceert dat de voltallige haringvloot voor de wal blijft, omdat zonder zout aan boord er ook niet gevist kan worden. De belangenbehartigers van de branche stellen alles in het werk om voor de haringvangst een ontheffing te krijgen.

Oude afleveringen

Weeknummers die dit jaar nog moeten verschijnen betreffen opgaven van vorig jaar.
Het heeft geen zin oplossingen van oude quizvragen in te sturen. De uitslagen zijn immers al gepubliceerd.