We hebben een willekeurige deelnemer (met het juiste antwoord) gevraagd een nieuwe opgave te bedenken. Het werd Hans Goedhart, die al langer meedoet maar niet eerder de snelste was. Van hem komt de nieuwe opgave. Het is buiten ons "werkgebied", de Singelgracht. Het is zelfs aan de rand van het huidige Amsterdam. Voor de broodnodige variatie! De foto komt uit de beeldbank van een historisch kring, welke hoort u volgende week. Overigens staat hiervan geen steen meer op de ander. De vraag is:

Waar is dit kruispunt?

Oplossingen via deze link

Het was ondoenlijk vast te stellen wie nu de snelste was met de oplossing van vorige week. Sommigen kregen hun e-mail terug en stuurden al of niet via het alternatieve adres een nieuwe. Sommigen kregen hun e-mail niet terug omdat die na een dag of langer alsnog besteld werd. We besloten alleen de goede inzendingen te vermelden en de nieuwe opgave door een deelnemer te laten bepalen die nog niet eerder de snelste was. Hij had in elk geval deze foto juist geplaatst: het is het begin van de Nieuwezijds Voorburgwal, gezien vanaf de Martelaarsgracht. Ofwel..., 't Eind van de Wereld.

U leest meer over dit punt en de gebouwen in een eerder item in deze quiz in 2015.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Goede oplossingen kwamen van Hans Goedhart, Ria Scharn, Arjen Lobach, Robert Raat, Adrie de Koning en Jos Mol.

Dick van der Kroon scoorde weer eens een bijzondere foto. Hij zelf heeft nauwelijks een idee waar dit kan zijn. U wel, dat weten we inmiddels.
Moet ook niet al te moeilijk zijn, zo'n statige halsgevel van een gecombineerd woon-/pakhuis met festoenen ter versiering en een gevelsteen met een karakteristieke vorm. De hals (met twee dolfijnen als klauwstukken) is niet met de gebruikelijke twee koeieogen maar slechts één in de nok.
En dan de twee pothuizen, tegen alle regels in. Heeft u de brugleuning rechtsonder al ontdekt?

Het geheel staat er nog net zo bij, op het pothuis aan de grachtzijde na. zelfs de luiken van de pakzolders mochten blijven. Alleen is het huis sinds deze foto gerestaureerd.
Oh ja, ook al zal de verleiding groot zijn..., vergeet de Jordaan maar. Dat bespaart een uurtje zoeken.

Waar is dit?

Laat het ons weten via deze link

Foto: collectie Dick van der Kroon,
ook in Stadsarchief Amsterdam te vinden

Een heel vroege foto van Spui 14, hoek Nieuwezijds Voorburgwal. In 1902 legde Herman Missët dit pand vast voordat het gesloopt zou worden (zie onder). In 1910 opende in de nieuwbouw C.L. van Langenhuysen een boek- en kunsthandel. Later werd het M. Tokkie Jr. in oude en nieuwe boeken en vandaag vinden we hier de Athenaeum Boekhandel.

In 2015 publiceerden we deze hoek in het kader van een mini-serie "Samenkomsten burgwallen". U vindt ze via deze links: Nieuwezijds-Zuid, Nieuwezijds-Noord, Oudezijds-Zuid en Oudezijds-Noord. In het deel over de Nieuwezijds-Noord vindt u ook meer details over de quizfoto "Snelste" van vorige week.

Goede oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Robert Raat, Hans van Efferen, Jos Mol en Adrie de Koning en Ria Scharn. Arjen en Adrie ontdekten dat in de gepimpte versie de tekst "Eensgezindheid" leesbaar was geworden. Dat is eigenlijk het sociëteitsgebouw op de andere hoek van de straat maar gaf toch een hint. Er is een filmpje gemaakt over sociëteit Eensgezindheid. Bekijk het hier.

Laat ons meegenieten en stuur hem naar de redactie. Graag via deze link en alléén via deze link a.u.b.

Een wat gepimpte oude foto van een gezapig stukje gracht. Het beeld is heel redelijk behouden gebleven. Achter de bomen links ziet u een pand met natuurstenen banden. Het heeft zowaar een naam. Welke?

Welke gracht is dit?

Welk beroemd huis zit verscholen achter de bomen links?

Oplossingen graag via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Dit fraaie pand stond in de Nieuwe Doelenstraat. Dat is best bijzonder, zo'n pand in Hollandse reanaissance, als u weet dat de Nieuwe Doelenstraat pas in 1633 gerooid werd. Toen bouwde Philips Vingboons al zijn beroemd geworden halsgevels in classicisme. Dat dit gebouw na sloop vervangen werd door opnieuw een gebouw in (neo) renaissancestijl is nog bijzonderder. De nieuwbouw geschiedde in opdracht van bankiershuis Labouchère,  Oyens & Co.
Als u deze link klikt krijgt u meer informatie en foto's van het nieuwe pand.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Goede oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Robert Raat, Maaike de Graaf, Anneke Huijser, Jos Mol, Adrie de Koning, Hans van Efferen, Age van der Veer, Ria Scharn en Otto Meyer.

Maaike de Graaf vond bij Delpher de krant waarin de passage voorkomt, waar we het vorige week over hadden. Lees het hele artikel.

De fotograaf, volgende week hoort u welke, was uitgenodigd om de maquette van een nieuw bouwwerk te fotograferen. De foto lukte prima, zoals u kunt zien, maar het bouwwerk is nooit uitgevoerd. Uw houvast moet van de belendende panden komen.

Welke instelling had deze bouwplannen?

Waar zou dit gebouw moeten komen?

Uw oplossing graag via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Dat bleek inderdaad niet zo moeilijk te vinden. We kijken over het water van de Oudezijds Voorburgwal naar de uitmonding van de Kuiperssteeg. Links van de steeg het dubbele huis De Ladder Jacobs (ook: Jacobs Droom) van de hand van Philips Vingboons (OZVBurgwal 316). Het huis werd in 1655 in opdracht van suikerbakker Pieter de Maijer uit de Kuiperssteeg gebouwd. Bij een verbouwing in 1868 verloor het pand zijn karakteristieke hoge kap maar bij de laatste verbouwing is die weer gereconstrueerd.
Rechts van de steeg een complex 312-314 met woningen en soms hele kleine kantoren.
De Kuiperssteeg werd in 1585 als Sint Clarenstraat op het kloosterterrein van het Sint Claraconvent gerooid.

Goede oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Robert Raat, Theo de Vries, Anneke Huijser, Otto Meyer, Hans van Efferen, Adrie de Koning, Ria Scharn en Jos Mol.

In de komende maanden zullen er per architect deeltjes van deze serie verschijnen. Als we ze allemaal uitgebracht hebben worden ze gebundeld in een nieuwe bijdrage aan de serie PDF's over de geschiedenis van Amsterdam.
We hebben het de afgelopen maanden opvallend vaak over Philips Vingboons gehad en daarom deze architect als eerste.

Klik de omslag links om te lezen

... de vismarkten

Pieter Klein bericht dat voor de vismarkt op de Geldersekade geen viskorven meer werden gebruikt, maar de toen in zwang gekomen "hobbelschuiten". Op de foto links ziet u er volgens hem een aantal. Dat waren vletten met een visbun en voor de broodnodige zuurstof voor de vissen stond er een knechtje op de vlet die steeds van links naar rechts wipte om de boot in beweging te houden en daarmee de vis in leven. Deze hobbelschuiten werden ook aan de De Ruijterkade nog toegepast.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

at durf ik alleen maar omdat ze mij niet meer kan kapittelen wegens deze vrijpostigheid. Haar Isa noemen was voorbehouden aan intimi en niet aan jan-en-alleman. Zelf prefereerde zij "Mejuffrouw van Eeghen" en zo komt ze talloze keren in de annalen voor. Dat mejuffrouw gaf te kennen dat ze haar hele leven ongehuwd is gebleven.
Dr. Isabella Henriëtte van Eeghen werd in 1913 geboren als dochter van bankier Christiaan Pieter van Eeghen en Henriëtte Heldring en was het vierde van in totaal zes kinderen. Zij groeide op in het statige huis Herengracht 497 in de Gouden Bocht.
Isa ontpopte zich als boekenwurm en had al vroeg interesse in het verleden. Zij ging geschiedenis studeren aan de UvA en sloot dit in 1937 af met het doctoraal. Onmiddellijk daar achteraan begon zij aan een promotie-onderzoek naar Amsterdamse vrouwenkloosters, eerst onder begeleiding van Hajo Brugmans en na diens dood van Jan Romein. Ze liet de heren echter geen centimeter ruimte om haar te sturen en rondde dit onderzoek in 1941 af met de studie "Vrouwenkloosters en Begijnhof in Amsterdam van de 14e tot het eind der 16e eeuw". Dit is tot vandaag hèt standaardwerk op dit gebied, ondanks de minieme kritiek op haar stijl en interpunctie bij de publicatie van deze studie. Hiermee bewees zij een archieftijger te zijn; de studie werd "zeer archivalisch" genoemd.
Daarna zette zij zich aan de opleiding archivaris en sloot die in 1943 af met het diploma. Zij inventariseerde tijdens deze opleiding en-passant even het archief van de Waalse Gemeente. In 1944 kwam ze in dienst van de Gemeente Amsterdam als administrateur, en dat met al haar vooropleiding. Na het dreigement Amsterdam te verruilen voor Maastricht werd ze in 1947 benoemd tot chartermeester ofwel adjunct-archivaris.

Ze was 32 jaar toen ze onder zachte dwang het ouderlijk huis verliet en op kamers ging wonen, in een woongemeenschap met vijf andere vrouwen op de Prinsengracht. Ze bleef echter de dagelijkse maaltijden thuis gebruiken. Een huwelijk zag ze niet zitten, ten eerste omdat zich niemand aandiende en ten tweede: "Als je vroeger trouwde werd je door de gemeente meteen ontslagen, en het werk neerleggen was voor mij ondenkbaar". Ze bleef tot haar pensionering in 1978 adjunct-archivaris. Hogerop komen boeide haar niet; zij was ervan overtuigd dat de bijbehorende rompslomp ten koste zou gaan van haar wetenschappelijke werk. Dat zij toch wel eens haar wil wist door te drukken bewees ze in 1960 toen zij de Gemeente Amsterdam ertoe bewoog de unieke collectie glasnegatieven van fotograaf Jacob Olie aan te schaffen. Daar zijn we haar dan vandaag nog steeds dankbaar voor.
In 1946 trad Isa toe tot het bestuur van het genootschap Amstelodamum en werd in 1950 redacteur van het maandblad en van het jaarboek. Dat leverde meer dan 600 artikelen op en nog eens zo'n 250 boekbesprekingen. Toen zij daarmee in 1984 stopte bleef ze publiceren. Ze werkte bij voorkeur aan haar keukentafel. Zij werkte als bezeten en rolde van het ene onderzoek in het andere.
Ook bleef zij aan de prentencollectie van haar vader sleutelen door aanschaf van prenten en tekeningen. In 1983 ontdekte zij dat 138 tekeningen van Christiaan Andriessen geveild zouden worden. Zij financierde uit eigen zak de aanschaf ervan en bracht ze onder in het Stadsarchief. Aan het einde van haar leven kreeg ze suikerziekte en raakte daarvan in de war. Een persoonlijk drama waar zijzelf het minste last van had. Haar geschriften werden echter onbegrijpelijk en zelfs Amstelodamum staakte met de publicatie. Op 26 november 1996 overleed ze aan een hersenbloeding en werd begraven op de Nieuwe Ooster. Zonder de gepassioneerde onderzoeken hadden wij een hoop minder van de stad geweten.

De foto hierboven is in 1977 gemaakt door Martin Alberts; bron: Stadsarchief Amsterdam

De foto links is in 1966 gemaakt door Daniël Koning in haar woonhuis aan de Prinsengracht. De foto komt voor in de catalogus van prenten uit de verzameling Van Eeghen (ISBN: 90-6630-139-2), uitgegeven door het Stadsarchief Amsterdam in 1988. In een uitgebreid voorwoord schetst Isa van Eeghen het werken en verzamelen van haar vader.

Maandag 3 september 1917 - Wethouder Dr. Nicolaas Marinus Josephus Jitta neemt afscheid als wethouder (Openbare Gezondheid en Armwezen) en raadslid van de Gemeente Amsterdam voor de Liberale Partij. Dit afscheid op net 59-jarige leeftijd is ingegeven door de verhuizing van het gezin Jitta naar Utrecht. Daar wordt Josephus (bezoldigd) voorzitter van de Gezondheidsraad, eerst gevestigd in Utrecht en na 1919 in Den Haag. Jitta is namelijk van oorsprong arts, gespecialiseerd in oogziekten. Hij is een der pioniers van de behandeling van trachoom, een oogziekte die vooral onder de Joodse bevolking huishield. Hij was in 1885 gepromoveerd met het proefschrift 'Over experimenteele haemoglobinurie en haemoglobinaemie'.
Josephus Jitta zou op 5 juni 1940 in Den Haag overlijden.

Hieronder weer een keuzemenu naar oude afleveringen van het jaar 2017. De keuze 2016, 2015 of 2014 leidt naar de laatste aflevering van het betreffende jaar, met onderaan een eigen menu voor dat jaar.

Aanmelden voor deze digitale uitgave    -    Afmelden voor deze digitale uitgave