De snelste met het juiste antwoord op de foto van vorige week was Anneke Huijser. De nieuwe opgave komt dan ook van haar. De vraag is:

Welke kruising van straten is dit?

Hoe heet de straat achter de brug?

Oplossingen via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Het kan zijn dat deze foto bij u een belletje deed rinkelen. Een andere foto vanuit dezelfde plek en in dezelfde richting kwam al eens langs.
De fotograaf stond op het restant van de Grimnessesluis en keek door de Nes naar het noorden. De zijstraat in de voorgrond is de Langebrugsteeg naar links en Grimburgwal naar rechts.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Goede oplossingen kwamen van Anneke Huijser, Robert Raat, Ria Scharn, Dirk Fuite, Adrie de Koning, Jos Mol, Arjen Lobach, Mike Man, Hans Olthof,

Deze keuzefoto betreft een locatie buiten de Singelgracht.

Valt mee..., wat er gesloopt is van deze gevelrij. Alleen de fraaie laagbouw is gesneuveld. Wat ervoor in de plaats kwam zou ook wel eens kunnen verdwijnen of een andere eigenaar krijgen, op z'n minst de winkel die er in zit (hint).

De vraag is:

Welke straat is dit?

Oplossingen graag via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Daar heeft Carol 't u niet makkelijk gemaakt. Dit beeld ziet u zelden, alleen als u eens door het Oosterpark wandelt. Of fietst natuurlijk. U kijkt hier naar een deel van de achterkant van het Tropenmuseum. We zijn er niet achter gekomen of deze vleugel een naam heeft, maar de vogelvluchtopname geeft wel aan waar hij zich bevindt.

Foto: Carol de Vries

Goede oplossingen kwamen van Maarten Gaillard, Arjen Lobach, Robert Raat, Adrie de Koning, Ria Scharn, Anthony Kolder, Kees Huyser, Jos Mol, Anneke Huijser, Otto Meyer, Maarten Helle, Hans Goedhart, Mike Man, Hans Swart, Ton Brosse,

Laat ons meegenieten en stuur hem naar de redactie. Vanaf 2020 moet het onderwerp zich juist buiten de Singelgracht bevinden. Wij verwachten wel een niet alledaags beeld dat ook niet-buurtbewoners wel eens op het netvlies kregen. Graag via deze link en alléén via deze link a.u.b. Blijf sturen!

De vragen bij deze foto zijn:

Waar is dit?

Voor welke firma werd het kantoor helemaal rechts gebouwd?

Laat het ons weten via deze link

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Goed gegokt dat dit wel eens de crisisjaren voor de oorlog konden zijn. Op het kantoor van de Rijksbelastingen, Oude Hoogstraat hoek Kloveniersburgwal, konden werkelozen in 1933 formulieren ophalen om een gratis fietsplaatje te bemachtigen.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Goede oplossingen kwamen van Robert Raat, Adrie de Koning, Anneke Huijser, Arjen Lobach, Ria Scharn, Kees Huyser, Anthony Kolder, Jos Mol, Maaike de Graaf, Otto Meyer, Maarten Helle, Harry Snijder, Hans Goedhart, Mike Man, Ton Hupkens, Ton Brosse, Frans Mulkens, Hans Olthof,

Voor de afwisseling weer eens een recente foto. De vraag is:

Wat is het adres van dit hoekpand?

Oplossingen graag via deze link

Foto: Carol de Vries

De zgn. 'vernauwing' was gewoon een sluis en wel de Eenhoornsluis. We hebben het dan over de Korte Prinsengracht en de straat die hier uitkomt is de Vinkenstraat.
De drie huizen links staan er nog maar het hele blok rechts van de Vinkenstraat tot aan de Haarlemmerdijk is vervangen door nieuwbouw.

De foto is gedateerd op 1920.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Goede oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Robert Raat, Ria Scharn, Jos Mol, Kees Huyser, Anthony Kolder, Harald Advokaat, Otto Meyer, Adrie de Koning, Anneke Huijser, Maarten Helle, Harry Snijder, Mike Man, Ton Brosse, Hans Olthof, Onno Boers,

... de hulpvraag van twee weken terug en de oplossing die de redactie daar vorige week bij gaf. Ria Scharn stelt terecht dat dit niet de huizen Binnenkant 11-15 waren maar de nummers 2-6. De kenmerkende knik in de gracht was tussen de nrs. 4 en 5.
De vergissing ontstond door de gelijkenis (dwarsdak) van nr.3 en nr.12.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Nu hebben we grondig gecontroleerd of er reeds duplicaten van deze foto in de Beeldbank staan. Er staat alleen bij dat er een lantaarnpaal op de foto staat (sic).

De lantaarnpaal is heel erg Amsterdams en het feit dat de GEB deze paal half voor een smalle gang plaatste is ook heel erg Amsterdams.
De snijramen verklappen dat rechts een brede deur zit en links een (of meer) smalle. Het lijkt er op dat dit één pand is dat over de gang heen gebouwd werd. Jammer genoeg geen huisnummers in beeld.

Weet u waar zich pand en gang bevinden/bevonden? Laat het ons weten via deze link

Het ging weer eens mis met de hulpfoto. Inmiddels staat in de Beeldbank de juiste beschrijving Eerste Looiersdwarsstraat, gezien naar de Elandsgracht.
Op de Elandsgracht is nog net een deel van de J.P.Heijeschool te zien, nu o.a. buurthuis Claverhuis.

Foto: Stadsarchief Amsterdam

Foto: 020apps.nl

Ook de gevelsteen waar we over spraken, is gelokaliseerd. Daar zit een mooi verhaal aan vast. De steen is bij de sloop van nr.7 door de VVAG gered en door toedoen van de vereniging in 2014 herplaatst in een nieuwbouw ter plekke die nu het huisnummer 9 heeft gekregen. Deze steen was destijds aanleiding om als logo voor de vereniging te gaan dienen. Lees meer...

Oplossingen kwamen van Arjen Lobach, Robert Raat, Cor van Duinen, Anneke Huijser, Ton Brosse, Paul Graalman, Onno Boers, Ria Scharn, Jos Mol, Mike Man,

Al een paar jaar maken wij er een gewoonte van de goede oplossing te vermelden en de namen te noemen van degenen die het juist hadden. Dat doen we ook in volgorde van binnenkomst en het aantal regels dat dit vergt zegt ook iets over de moeilijkheidsgraad van de opgave. Hebben wij aan één regel genoeg dan was het een heel moeilijke. Twee regels betekent: moeilijk, drie: redelijk, vier: makkelijk en vijf: een schande dat deze opgave deze quiz gehaald heeft.

Wij weten dat de fotoquiz van het blad De Oud-Amsterdammer nogal gemist wordt. Sinds enige tijd heeft Het Parool een alternatief voor u dat u ook zonder abonnement kunt benaderen. Leuk extraatje is misschien dat u met elke goed geraden foto kans maakt op een proefabonnement op Ons Amsterdam, dat overigens ook de quiz samenstelt voor Het Parool. Hiernaast de op moment van opmaken geldige foto. U kunt beter meteen deze pagina op internet opzoeken. Dan heeft u ook de antwoordlink. Elke zaterdag staat er een nieuwe foto.

Foto: Nosh Neneh/Het Parool

redactioneel

Het Pentagon

Een tikkeltje mistroostig blikt de Zuiderkerkstoren over het dak van het Pentagon de Jodenbreestraat in. De toren die zich vanaf de Groenburgwal zo schitterend laat fotograferen en alle toeristen naar de brug in de Staalstraat lokt, ziet er vanaf deze plek compleet misplaatst uit.

Hoe was dat vroeger ook alweer? Was het toen beter dan nu?

Cornelis Springer schilderde deze plek in 1853. Toegegeven; het beeld is geromantiseerd en gemodelleerd naar vroegere tijden, maar je krijgt toch een aardige indruk van hoe het hier ooit was. De Zuiderkerkstoren komt hier volledig tot zijn recht.

Ook vanaf de kant van de Houtgracht (het tegenwoordige Waterlooplein) bood het geheel een fraaie aanblik. Vergelijk de foto uit 1864 (onder links) nu eens met die van na de bouw van het Pentagon (rechts).

Rond 1935 was de Jodenbreestraat nog een gezellig winkelstraat en de Zuiderkerkstoren paste daar uitstekend bij. Hij stond fraai middenin de zichtlijn vanuit die straat. Het was de oorlog die hier enorme schade aanrichtte, maar was die ook onherstelbaar?
Na de oorlog kwamen er plannen voor een frisse aanpak van de oude Jodenbuurt. Weg met al die oude huizen en smalle straten. Ruimte was er nodig voor het verkeer en moderne huizen voor de inwoners van de stad. Een brede verkeersweg moest er komen en daarlangs grootschalige bebouwing die bij een dergelijke weg paste, zoals het Maupoleum.

Een metrolijn was ook belangrijk en omdat in die tijd dat werk bovengronds werd uitgevoerd, was het nodig om, op zijn zachtst gezegd, nogal het een en ander tegen de vlakte te gooien. De bevolking werd niets gevraagd en we weten allemaal nog waar het op uitdraaide: enorme rellen die soms uitliepen in complete veldslagen. Wij woonden in die tijd in de Plantage en als ik weer een hele rij wagens van de Mobiele Eenheid de stad in zag scheuren, dan wist ik dat het weer mis was in de Lastage en omgeving. In 1972 haalde de Gemeente Amsterdam bakzeil en werd er afgezien van het verder doortrekken van deze weg dwars door de stad. De Sint Antoniesbreestraat was toen al zwaar toegetakeld, maar het bijzondere was dan weer, dat korte tijd de Zuiderkerk in al zijn glorie te bewonderen viel.

Er moest gebouwd worden voor de buurt. Dat resulteerde op deze plek in het Pentagon. De naam is nooit echt aangeslagen. Van bovenaf gezien is het inderdaad een vijfhoekig blok woningen, maar wie ziet dat nou ooit en hoeveel mensen weten dat het woord ‘pentagon’ vijfhoek betekent? Vanaf de kant van de Zwanenburgwal gezien, keek je vroeger de Moddermolensteeg in, die naar de Sint Antoniesbreestraat liep. Die steeg is helemaal verdwenen, maar even verderop, op de plek van de vroegere Biesen- of Boerengang, loopt nu een straatje met de naam Moddermolenstraat.

Vergelijk de huidige situatie aan deze kant maar weer eens met die in 1875. En vraag je af: had dat niet mooier en passender gekund?

Theo Bosch ontwierp bovenop de metrobuis dit woonblok dat op de website van Architectuur Centrum Amsterdam als volgt omschreven wordt:

Binnen dit gebied ontwierp Bosch een onregelmatig gevormd, min of meer gesloten blok voor 88 woningen met aan de straatkant een aantal winkels. Kenmerkend is de manier waarop het gebouw zich voegt in het fijnmazige karakter van de buurt met een verticaal gelede gevel en een semi-openbare binnenplaats. De plastische gevel is geen resultaat van vormwil maar van functionele overwegingen op het gebied van oriëntatie, lichttoetreding en bruikbaarheid van iedere afzonderlijke woning. De architectuur van het gebouw is kenmerkend voor een periode waarin Bosch zeer beïnvloed was door het werk van Aldo van Eyck.

Deze jaren-tachtig-bouw zou in een buitenwijk misschien niet misstaan, ik ben niet tegen nieuwbouw, maar hier op deze plek doet het nu alweer vreselijk gedateerd aan. Of het gebouw inderdaad ‘zich voegt in het fijnmazig karakter van de buurt’ mag de lezer zelf bepalen.

Alle afbeeldingen bij dit artikel komen uit de Beeldbank van het Stadsarchief Amsterdam.

Natuurlijk kwam er ook een kerk in de nieuwe buurt achter het Oosterpark. Het werd zelfs een heel blok tussen Eikenplein en Kastanjeplein, met behalve een RK-kerk ook de Barbaraschool en een pastorie met kapel. Deze keer eens niet door Pierre Cuypers gebouwd maar door een leerlingen van hem: Evert Magry. Wat Magry niet van Cuypers overnam was diens hang naar overdadige versiering. Magry hield het sober vroeg-gotisch, maar wel sierlijk. De wijding was in 1885 door de bisschop van Haarlem, eerste (bouw-)pastoor was Trautwein.

In 1882 bouwde architect A.C. Bleijs een noodkerk voor de nieuwe parochie, eveneens op het Kastanjeplein. Die stond veel te laag en de kerk liep regelmatig onder water als het regende. Of uit nijd daarom of omdat Bleijs al veel werk omhanden had, koos de bouwpastoor voor architect Magry om de definitieve kerk te bouwen. De toren kwam pas veel later tegen de kerk aan te staan, de aanbesteding was in 1926 en waar het ontwerp een toren van 90 meter voorzag werd die in de bouw maar 65 meter en kwam daardoor in veel betere proportie met de rest van het kerkgebouw.

De scholen aan het Eikenplein kwamen later gereed, namelijk in 1889. Er was een meisjesschool: de Sint Barbaraschool en de Sint Laurentiusschool. De meisjesschool stond onder leiding van een moeder-overste met 7 zusters Franciscanessen. Zij woonden intern in een afdeling die als een klein klooster gebruikt werd. Slapen deden de zusters onder het dak. De school werd eveneens door architect Magry gebouwd terwijl de jongensschool (Eikenweg 5-9) door A.C. Bleijs gebouwd werd. De gevelwand van de meisjesschool staat tegenover de Elisabeth Otter-Knolstichting van twee weken terug.
De scholen bestaan nog steeds, alhoewel de zusters in 1965 verdwenen en de school samengevoegd werd en verder gemengd was. Er wordt nog steeds onderwezen en er is een naschoolse opvang in gevestigd. De jongensschool is opgeheven en heeft een andere bestemming gekregen.

Tegenover de kerk aan het Kastanjeplein kwam een Openbare Lagere School.

De kerk was hetzelfde lot als vele andere kerken beschoren..., leegloop. Er was capaciteit voor 1850 gelovigen maar die bleef grotendeels onbenut. In 1982 werd de kapel van de pastorie in gebruik genomen en in 1984 begon de afbraak van de Bonifatiuskerk. Ervoor in de plaats kwam een bejaardencentrum Kastanjehof. Alleen het uurwerk uit de toren vond daarin een plaats.

Alle foto's: Stadsarchief Amsterdam

Afbeelding: Op deze tekening ziet u in de voorgrond de Nieuwe Vaart met de palenrij op de stadsgrens. Daarachter bolwerk Jaap Hannes zonder molen, daarachter molen De Zon op bolwerk Zeeburg en de boormolen van de VOC/Admiraliteit. Daar weer achter het IJ met de Waterlandse dorpen Schellingwoude en Durgerdam. Rechts een der houtzaagmolens in de Stadsrietlanden. Tek: KOG/Stadsarchief Amsterdam

Door het drassige voorland en het Zieke Water waar geen grote schepen konden komen, zijn de buitendijkse vestingwerken nooit in gevaar geweest. Dat spiegelde zich af in het onderhoud ervan. De gordijnen waren simpel opgeworpen wallen en alleen beide bolwerken, Jaap Hannes en Zeeburg, hadden iets te betekenen. Om de windvang van de zaagmolen van de VOC/Admiraliteit niet te verstoren, hij stond immers direct achter het bolwerk, was op Jaap Hannes geen molen gekomen. Die op bolwerk Zeeburg was molen De Zon die wel als korenmolen begon maar door zijn ligging ver buiten de stad was hij al snel voor meer vervuilende zaken in gebruik, bijvoorbeeld als cementmolen om als loodwitmolen zijn leven te eindigen. De Zon werd in 1856 afgebroken en in Vijfhuizen weer opgebouwd om daar koren te malen. Achter het bolwerk stond nog de boormolen van de VOC/Admiraliteit
Achter de wal lag in analogie met die binnen de stad een binnen-vestgracht als de Lijnbaansgracht en een weg als de Schans, die hier Funen heette. Dat de weg, of liever het onverhard pad ook Keerweer genoemd werd, had het gemeen met meer doodlopende wegen en straten in den lande.
Zo snoerstrak als de vesting er op nevenstaande kaart uitziet, was de werkelijke toestand zeker niet en dat leest u weer uit de schets waar we het artikel mee begonnen. Vooral door de armoe als gevolg van de Franse overheersing leden de werken onder achterstallig onderhoud. De wallen brokkelden af en zand en plaggen zakten in de vestinggracht zodat die steeds smaller werd. Tot overmaat van ramp stortte bolwerk Jaap Hannes in en ook dat materiaal verdween in de gracht. Ter plaatse was die dermate smal geworden dat een fitte kerel er zonder natte voeten overheen kon springen. Dat werkte het smokkelen ofwel sluiken van belastingplichtige goederen in de hand. Een welkom extraatje voor de bevolking der eilanden.

In 1788 had de VOC de boormolen afgebroken en de onderbouw ingericht als bergplaats voor de batterij op bolwerk Zeeburg. Na het faillissement van de VOC werd die onderbouw in 1801 verpacht aan de chocoladefabriek van Tressin Bonorand & Co. Die zetten er weer een bovenkruier op en noemden de molen De Goede Verwachting. Door de oprukkende bebouwing op deze landstrook (Czaar Peterstraat en Blankenstraat vanaf 1878) werd de windvang ernstig belemmerd en eindigde de molen door sloop. Op de plaats waar de molen stond vindt u nu Blankenstraat 161. Herman Misset maakte in 1906 een tekening van het onderstuk midden tussen de bebouwing. J.M.A.Rieke maakte in 1887 de tekening hiernaast van de laatste resten van bolwerk Zeeburg en De Goede Verwachting.

Ook een installatie van de stad: de twee vuilwatermolens. De eeuwigdurende martelgang van Amsterdam om 's zomers de stank uit de stad te bannen. Door het afnemen van het niveauverschil tussen eb en vloed op 't IJ was ook de doorstroming van het grachtenwater onvoldoende en het ongedisciplineerde gebruik van het oppervlaktewater door de inwoners deed de rest. Het idee was om aan één zijde van de stad water water in te pompen en aan de andere kant weer eruit. Zo hoopte men een constante doorstroming te forceren. Als er maar genoeg molens ingeschakeld zouden worden, klopte het idee wel maar dan waren twee molens toch echt onvoldoende.

Eerst kwamen er in 1688 twee molens aan het eind van de Nieuwe Vaart maar als boezem was die te groot en werkte het systeem niet. Daarom werden de molens in 1759 weer afgebroken en op de stadsgrens opnieuw opgebouwd, ieder met een veel kleinere boezem. Op de stadsplattegrond hierboven zijn deze laatste molens midden in de Nieuwe Vaart te zien. Het is ondoenlijk de filosofie achter deze installatie uit te leggen; belangrijker is dat het niet hielp. Misschien dat een dozijn molens iets meer effect hadden gehad. Bij regenachtig weer steeg het stadspeil in een uur meer dan de molens er per etmaal uit konden pompen. De molens werden in 1812 weer afgebroken.
Wat interessant is aan het mislukte experiment met de vuilwatermolens is het feit dat het onderstuk van de buitenste molen gebruikt is om er in 1814 korenmolen De Gooyer op te plaatsen nadat deze op bolwerk Oosterbeer door de bouw van de Oranje-Nassaukazerne van zijn windvang beroofd was. Tot slot: molen de Gooyer staat aan de Funenkade. Na wat we hierboven schreven over het Funen weet u nu dat de Funenkade niets uitstaande heeft met het voormalige Funen. Dat is verdwenen onder de Czaar Peterstraat.

De foto hiernaast maakte Albert Greiner in 1895. Op de voorgrond de Oosterbeerbrug (#354) over het Lozingskanaal met daaronder waterkering Oosterbeer.

Volgende week het pestkerkhof, exercitieveld en Lozingskanaal.

De afbeeldingen bij dit artikel komen uit de Beeldbank van het Stadsarchief Amsterdam, tenzij anders aangegeven.

e start van de artikelenreeks over de Stads Rietlanden bracht onmiddellijk herinneringen aan de bewoners van de Oostelijke Eilanden naar voren. Het ruwe werkvolk dat daar woonde en werkte, bedreef politiek zonder dat zij zich daarvan bewust waren. Hun onvoorwaardelijke toewijding aan het Huis van Oranje heeft in Amsterdam diverse keren de koers van het stadsbestuur doen veranderen. Dat leidde in de achttiende eeuw zelfs een paar maal tot gewelddadige acties.

Het tweede Stadhouderloze Tijdperk was hen natuurlijk een doorn in het oog. In 1748 sloeg de vlam in de pan. Amsterdam wilde als een der laatste steden niet dat Willem IV in functie kwam als opvolger van zijn vader Willem III. De Eilanders kozen luidruchtig partij. Zozeer waren zij er zelf van overtuigd dat zij de stemming hadden doen kenteren dat zij bij de intocht van de Stadhouder in de stad de erehaag voor hun rekening wilden nemen. Zowel de burgemeesters als de Stadhouder zelf zagen dat helemaal niet zitten en trommelden alle schutters op om die haag af te dekken. Het enthousiasme was evengoed van dien aard dat de Willen IV angstige momenten doormaakte en die angst deelde hij met de burgemeesters. De goede bedoelingen van de Eilanders bleven onbegrepen.

Aan het eind van die achttiende eeuw was het opnieuw raak. De patriotten waren van mening dat het feodale gezag van de regentenkliek had afgedaan en dat de burgerij - lees: de regentenzonen die niet aan de bak kwamen door toedoen van de zittende regentenfamilies - voortaan zelf het heft in handen zou nemen. Hun ideeën waren geënt op wat er in Parijs gebeurde. In verschillende steden en dorpen waren de patriotten sinds 1783 al aan de machte gekomen en in 1878 was Amsterdam aan de beurt. Dat leidde tot een complete burgeroorlog waarbij nogal wat doden vielen. De Bijltjes vernielden woningen van patriotten en omgekeerd.

In het nauw gedreven trokken de Bijltjes zich op de eilanden terug en haalden de twee bruggen - de Kattenburgerbrug en Oetewalerbrug - op. De patriotten, gesteund door de schutterij, stelden geschut op en beschoten Kattenburg. Eén waaghals wist de kettingen van de Kattenburgerbrug door te klieven wat de schutterij de kans gaf het eiland te bestormen en de aanvoerders op te pakken (tek.2). En nog gaven de Bijltjes niet op; enkele dagen later kwamen zij opnieuw in opstand en deze keer werd er met aanzienlijk meer geweld opgetreden, iets dat als Bijltjesdag bekend is gebleven.

Groot was de genoegdoening toen in oktober 1787 van datzelfde jaar de koning van Pruisen een leger naar de Nederlanden zond om de belediging bij Goejanverwellesluis goed te maken en het stadhouderlijk gezag weer herstelde. De Franse "broeders" gaven de patriotten te kennen dat ze geen trek hadden tussenbeide te komen. Weer was het stadsbestuur van Amsterdam als laatste overstag gegaan. Het wachtlokaal van de patriotse bewaking op het Kattenburgerplein werd opgeheven en het lokaal in de fik gestoken. Juist de bevolking vierde het uitbundigst feest. Optochten van wel 5000 man trokken door de stad, de Bijltjes voorop. Op 8 december werd op Kattenburg een monument onthuld voor de scheepstimmerman Johannes Ranninck die na het oproer van mei als leider van de Bijltjes ondersteboven op het Galgenveld was opgehangen.

Maar het werd ook 1795, het jaar dat de patriotten wèl op ondersteuning van de Fransen konden rekenen en het oude gezag definitief versloegen. Het duurde zo'n twintig jaar voor de Oranjegezinde Eilanders weer feest konden vieren, toen in 1813 de gehate Fransen verdwenen waren. Met de patriotten hoefden ze niet af te rekenen, die waren door het Franse geweld allang genezen en hielden zich koest.

Amsterdam was nog niet van de Bijltjes af en u dus ook nog niet van mij: wordt vervolgd

Bij de afbeeldingen:

1. Blijde Inkomste van stadhouder Willem IV in Amsterdam - 1748

2. Bestorming van Kattenburg door patriotten en schutterij - mei 1787

3. Plundering door patriotten op 28/29/30 mei 1787

4. Afnemen van het lijk van Johannes Ranninck om hem alsnog ordentelijk te begraven; 6/12/1787

Beide laatste afbeeldingen uit het Dagboek der Nederlandsche Gebeurtenissen - 1789

Alle afbeeldingen bij deze column komen uit de Beeldbank van het Stadsarchief Amsterdam, tenzij anders aangegeven

Vrijdag 2 juli 1920 - Officiële ingebruikneming van het nieuwe gebouw van het Amsterdams Lyceum op het Valeriusplein. Architect A.J. Baanders geeft desgevraagd aan De Telegraaf te kennen dat hij de school tegelijk als toegangspoort naar het "nieuwe Zuid" (Berlages Plan Zuid), de toekomststad heeft ontworpen. De weg door het gebouw wordt nog via een brug (#410; over het Noorder Amstelkanaal) met het Olympiaplein verbonden.
Nadeel van de weg door de school is het feit dat elke verplaatsing van het linker- naar het rechterdeel via een verdieping moet geschieden, of over straat. Er zijn wel twee trappenhuizen die per verdieping naar een 55 meter lange gang leiden waaraan de lokalen liggen.
De kosten zijn met ƒ25 per kubieke meter erg laag en het gebouw ontbeert dan ook elke ornamentering of kunstwerk. De oorlogsomstandigheden veroorzaakten noodgedwongen deze ongewone soberheid. Architect Baanders en bouwer Hille hebben aan de gevel veel baksteen-blokken gelaten en hopen dat in de toekomst een geldschieter gevonden wordt om daar ornamenten in uit te hakken. Verder dan de teksten "Potius deficere quam desperare" (liever tekortschieten dan wanhopen) en "in het eerste vredesjaar" elk verdeeld over vier blokken boven de doorgang, is men niet gekomen. Tot vandaag aan toe is daar niets aan veranderd; de rest van de blokken zit nog steeds onbewerkt aan de gevel. De doorgang is vandaag alleen voor voetgangers en fietsers.

Bernard Eilers maakte bijgaande foto in 1920; bron Stadsarchief Amsterdam.

Hieronder weer een keuzemenu naar oude afleveringen van het jaar 2020. De keuze 2014 t/m 2019 leidt naar de laatste aflevering van het betreffende jaar, met onderaan een eigen menu voor dat jaar.

Aanmelden voor deze digitale uitgave    -    Afmelden voor deze digitale uitgave