Week 38 - 2025, de week van de webmaster




Bovenste foto: a'damopdekaart, rest SAA

Ontmanteling vesting Amsterdam

Van Muiderpoort tot de Amstel

Defensie liet zich het ontruimen van de Ossenmarkt royaal compenseren met percelen bouwgrond op de bolwerken Muiden en Diemen en de complete courtine ertussen. Vier kolossale rijksgebouwen bepalen het beeld van de Sarphatistraat. Je zou bijna over het hoofd zien dat er ook nog plaats was voor twee ziekenhuizen, een voor kinderen en een voor ooglijders.
De concessie die Sarphati gekregen had om de omgeving van zijn Paleis voor Volksvlijt mooi te maken, strekte zich ook aan de overkant van de Amstel uit en daar verscheen het Amstelhotel. Langs de Sarphatistraat moesten villa's en herenhuizen komen voor rijke Amsterdammers. Streep door de rekening was de Doklijn die de grootste breedte van de straat in beslag ging nemen. Dat kwam pas in orde toen het Rijksentrepot verhuisde naar de Stadsrietlanden.

Het merkwaardigste meyn bekent
Aantekeningen uit het dagboek van Jacob Bicker Raye in de periode 1732-1772. Deze keer over...



De schutterij en andere militaire zaken
De schutterij ontwikkelde zich in de loop der eeuwen van een verplicht corvee voor elke burger in dienst van de veiligheid der stad tot een soort politiemacht die niet alleen de stad beschermde tegen kwaadwillende buitenstaanders maar ook de burgers tegenover onwelvoeglijke medeburgers. In Bickers eeuw werd de schutterij vaker aangeduid als ‘burgerwacht’.
Bicker Rayes dienst valt in de roerige periode van opkomend patriottisme, de Oostenrijkse Successieoorlog en het eind van het Tweede Stadhouderloze Tijdperk. De Staten van Holland en daarna de nieuw aangestelde stadhouder Willem IV bemoeien zich met de gang van zaken in Amsterdam en stationeren zelfs een troepenmacht van vele honderden soldaten in een garnizoen.




Goede oplossingen kwamen van Anneke Huijser, Anthony Kolder, Kees Huyser, Kees Leseman, Jos Mol, Otto Meyer, Marike Muller, Kees Dalmeijer, Peter Waagen, Mike Man, Han Mannaert, Ria Scharn, Luc Sunter, Robert Raat

Hulp gevraagd, de oplossing
Anthony groeide er op, Marike’s zuster woonde er: Tuyll van Serooskerkenplein. Het plein is vernoemd naar de eerste voorzitter van het NOC dat in 1912 werd opgericht. Op twee inzenders na wist iedereen de naam van de architect van de woonblokken: G. J. Rutgers. Alle inzenders waren unaniem over de maker van de twee beelden: Anton Rädecker. De beelden stellen een ruiter en een polospeler voor. De gelijknamige, brede weg en plein vormen een zichtlijn vanaf het Olympisch Stadion, waarbij de beelden de toegangspoort zijn tot dat plein. De vraag rijst waarom Rädecker voor deze twee sporten koos. (Polo was trouwens geen olympische sport in 1928.) Mogelijk omdat men graag een dier ook ‘in beeld’ wilde? Straat en plein zijn pas ná de Olympische Spelen, rond 1930, gebouwd. Het oude stadion stond nog op die plek.

Hulp gevraagd, de nieuwe
Een fotograaf van Dienst Bouw- en Woningtoezicht maakte deze foto rond 1930. Een behoorlijke uitbouw, maar ongetwijfeld met toestemming gebouwd. Dus waarom maakte hij dan deze foto? Wilde de eigenaar verder uitbreiden in de achtertuinen? Was er geklaagd over overlast?
Ook nu twee extra vragen.

  1. Wat is dit voor een gebouw?
  2. Op de achtergrond zie je een torentje: waar hoort dat bij?

Weet u waar dit is?
laat u het ons weten





Deze foto is van de mastenmakerij onder het Volkskoffiehuis aan de Houtmankade, in 1955 afgebroken voor de Distelwegpont.

De geschiedenis

Nog meer geschiedenis

Op 17 september 1925, om tien over 9, brak brand uit in de scheepsvictualiënwinkel van J.D. Bregman op het Singel 2, hoek Droogbak. Bij het koken van teer op een gascomfoor was teer op het comfoor gelekt, waardoor felle vlammen ontstonden. Dat was niet de eerste keer dat dit op deze manier gedaan werd maar wel dat dit in een bus met gesoldeerde naden gebeurde. Door de hitte van de gasbrander lieten die naden los en lekte teer op het comfoor.
De brand breidde zich zó snel uit dat in korte tijd een bovenverdieping en de zolder volledig uitbrandden. Het Nieuws van den Dag weet te melden dat Bregman goed verzekerd is en dat alle schade uitgekeerd zal worden.
De brandweercommandant van Stockholm was voor drie dagen te gast bij zijn Amsterdamse collega's en hij liet zich dit buitenkansje niet ontglippen en stond naast zijn collega Gordijn van de Amsterdamse brandweer de blussing gade te slaan.
Bregman was toch wat aangeslagen door het ongeluk en zette niet lang hierna een punt achter zijn activiteiten en deed de winkel op 1 januari 1928 over aan de firmant die op dat moment aan het hoofd stond van de masten- en blokkenmaker Wed. S.J. de Vries uit het Friese Lemmer. Het assortiment bestond uit touw en staaldraad, verf en andere vette waren, kurkzakken, kompassen, lantaarns, vlaggen, ijzerwaren, gereedschap en een enkel anker. Later werden vlaggenmasten een belangrijk product. Die naam De Vries zou tot 2000 op het raam staan van de tagrijn op Singel 2a. De kleinzoon, die de firma tot 2017 van huis uit zou voortzetten, kent u misschien als uw mede-quizzer Carol de Vries.

fotoquiz week 37-2025 - oplossingen


1. Stef...

De spoorbrug hielp aanzienlijk bij het oplossen van deze foto. Wij dachten dat dit strookje Haarlemmerplein áchter de Haarlemmerpoort niet zo bekend zou zijn, maar dat viel mee. Voor buurtbewoners gesneden koek natuurlijk. Vanaf dit stukje kade vertrok Bootje van Boekel naar Noord. Laten we daar nou een uitgebreide PDF over hebben...

Eerste melding: 09:03 uur

Goede oplossingen kwamen van Anneke Huijser, Marike Muller, Ria Scharn, Adrie de Koning, Anthony Kolder, Kees Leseman, Otto Meyer, Kees Dalemijer, Peter Waagen, Hans van Efferen, Mike Man, Willem Alexander van Meerland, Luc Sunter, Jos Mol, Robert Raat, Ton Brosse, Arjen Lobach,

2. Ra-ra

Hebben wij de scene niet treffend omschreven? Alle ingrediënten kunt u op deze foto van het Leidseplein vinden. Dat wil zeggen..., het vergrote Leidseplein. Het eigenlijke plein reikte tot de Schans (Marnixstraat-Weteringschans).

Eerste melding: 09:51 uur

Goede oplossingen kwamen van Anneke Huijser, Adrie de Koning, Kees Dalmeijer, Jos Mol, Mike Man, Ria Scharn, Marike Muller, Robert Raat,






Klik de afbeelding voor groter en lees de namen op de pui.
Foto: Google Street View

3. Zoektocht

Deze foto is gemaakt in 1911, voordat de Vereniging Hendrick de Keyser zich met de twee huizen in de midden van de foto ging bemoeien. Het zijn de Gouden en de Silveren Spiegel, respectievelijk Kattengat 6 en 4. Tegen de zijmuur van de Silveren Spiegel zit op de foto het straatnaambordje Ossenspooksteeg (vandaag staat er overigens Kattengat op) met de buurtletter L erboven. Zelfs HdK blijft nog steeds beweren dat de huizen door Laurens Jansz Spiegel gebouwd zijn, maar de archieftijgers van Amstelodamum hebben in 1953 al gepubliceerd dat in 1614 burgemeester Willem Cornelisz Backer eigenaar van de percelen was en de bouwheer geweest moet zijn. Backer was getrouwd met Bregitta Spiegel, dochter van Laurens Jansz en wilde zijn echtgenote een plezier doen door de huizen haar familienaam mee te geven. Op nr.4 de Silveren en op nr.6 de Gouden Spiegel. Ze hebben er nooit gewoond; Backer bouwde de huizen als geldbelegging en verhuurde ze.
Wij wilden er voor zorgen dat u nog eens gedegen op zoek ging naar welk pand nu hoe heette en waarschuwden dat wij maar één edelmetaal wilden horen. Indien u dat alsnog negeerde, zult u uw naam hieronder niet vinden.

Eerste melding: 09:21 uur

Goede oplossingen kwamen van Anneke Huijser, Jos Mol, Anthony Kolder, Adrie de Koning, Kees Leseman, Kees Dalmeijer, Ton Brosse, Peter Waagen, Ria Scharn, Mike Man, Robert Raat, Marike Muller, Willem Alexander van Meerland, Arjen Lobach,

fotoquiz week 38-2025 - nieuwe opgaven

1. Stef...

Stef fotografeert Amsterdam
Weer een iets moeilijker plaatje, lijkt ons.

  1. Waar is dit?

© Stef Coronel; bezoek zijn blog

2. Ra-ra...

"Op dit straatje hebben twee kanjers van fotografen zich rond de vorige eeuwwisseling gestort. Dit is de minst bekende foto ervan. Op de foto is te zien dat het die nacht gesneeuwd had. Op randjes ligt nog verse witte sneeuw maar op straat is die al tot blubber gereden. Het korte straatje moest van naam veranderen omdat er al eentje met dezelfde naam was. Het meeste dat op de foto staat, werd niet lang daarna gesloopt voor een tramremise van de Gemeente Tram."

3. Zoektocht...

Deze molen is wel hoog maar niet de hoogste die ooit in Amsterdam stond. Het hoge onderstuk is een gevolg van het afgraven van het bolwerk waar hij ooit op stond. De molenaar had net een vermogen besteed aan het aanpassen en opknappen van de molen toen hij te horen kreeg dat hij met zijn molen moest vertrekken. Onder luid protest brak hij de molen af en bouwde die elders, buiten Amsterdam, weer op. Dat geldt voor meer molens, dus voor u nu de fout ingaat, neem goed de omgeving in u op!

  1. Welke molen was dit?
  2. Op welk bolwerk stond die?
  3. Wat is volgens de Molendatabase het jaar van sloop?

Zeven huizen uit zeven landen in één straat. Weet Je Dat Ook Weer.