Week 15 - 2025, de week van Gijsbreght




Mokumsche gilden

De verstedelijking nam in de Late Middeleeuwen een hoge vlucht. Het gevolg was dat steeds meer mensen met hetzelfde beroep bij elkaar in de buurt kwamen wonen. Veel van hen besloten de krachten te bundelen in gilden, een soort beroepsverenigingen. Voor vrijwel iedere beroepsgroep bestond er een gilde, van bakker tot kunstschilder. De exacte rol van een gilde verschilde per plaats, Veel gilden legden kwaliteitsregels vast, creëerden monopolie-posities en beïnvloedden met hun aanzienlijke macht de lokale overheden. Je kunt je voorstellen dat wanneer vrijwel alle wevers van de stad dreigen het werk neer te leggen, lokale machthebbers geneigd zijn hun wensen in te willigen. Hoe werd je lid van zo’n gilde?

Gijsbreght gaat deze keer langs de gilden in laat-middeleeuws Amsterdam, met een opvallende hoofdrol voor het Sleepersgilde.

Raadplaat week 12
de oplossing

Dit motorgemaal werd in 1925 gebouwd aan de Oosterringdijk in Amsterdam Watergraafsmeer naar ontwerp van Publieke Werken. Het wordt toegeschreven aan Pieter Marnette.

Goede oplossingen kwamen van Kees Huyser, Arjen Lobach, Mike Man, Kees Leseman, Anneke Huijser, Kees Dalmeijer,Hans van Efferen, Jos Mol, Han Mannaert, Luc Sunter, Peter Waagen, Adrie de Koning, Robert Raat en Otto Meyer.

Nieuwe raadplaat
week 15

  1. Welke molen is/was dit?
  2. Hoe heet(te) de straat?

U kunt de afbeelding weer klikken voor het origineel in de Beeldbank

Hulp gevraagd, de oplossing
Het korte bezoek van Montgomery aan Nederland is uitgebreid beschreven en gefotografeerd. Naast deze foto zijn er veel foto’s van de plek waar hij en zijn gevolg uitstapten om te lunchen: het Amstel Hotel. Het was een strak geregisseerde flitstoer: landen op Soesterberg, ontvangst op Soestdijk, autorit naar en door Amsterdam, lunch, autorit naar Schiphol! De organisatoren vonden dat hij een “een goeden indruk” moest krijgen van onze stad hetgeen de zeer kronkelige rit door de stad verklaarde; vanaf Diemen eerst via diverse grachten naar Haarlemmerstraat en vervolgens via de Jodenbuurt naar het hotel.

De rode pijl wijst naar de huizenrij op het Professor Tulpplein achter Montgomery.

Hulp kwam van Kees Dalmeijer, Mike Man, Anthony Kolder, Kees Leseman, Kees Huyser,

U kunt de afbeelding weer klikken voor het origineel in de Beeldbank

Hulp gevraagd, de nieuwe
Waren er in 1951 al pretparken? Vast niet. Het Sprookjesbos van de Efteling, ons eerste pretpark, opende in 1952. Er waren in de stad wel veel speeltuinen, zwembaden en allerlei braakliggende landjes.
Deze foto werd volgens de beschrijving in de Jordaan gemaakt. De wijk zat vol met ‘gaten’, dankzij het slopen van al te bouwvallige panden. Die gaten werden destijds niet meteen opgevuld. Pas in latere jaren maakte de gemeente er dan maar een speelplaatsje van en plaatste een zandbak en speeltoestellen. Of het werd gewoon een voetbalveldje of een parkeerplaats voor het snel groeiende aantal auto’s. Dus wat deed de Jordanese jeugd tijdens de Paasvakantie van 1951? Getuige de foto niet veel …

Weet u waar dit is?
laat u het ons weten

Het sinds 1921 gezochte ex-kamerlid Willem de Buisonjé is op 11 april 1925 in Den Haag gearresteerd en overgedragen aan de politie van Amsterdam. Hij was adjunct-directeur van een uitgeverij van bedrijfsreclames en in 1918 als afgevaardigde van de Economische Bond in de Tweede Kamer gekomen. Hij was tot 1921 wethouder van Sloten, maar door zijn rol in de annexatie tot de "verrader van Sloten" geworden. Wij berichtten vier jaar geleden al daarover. Hij hield zich in de Tweede Kamer onder meer bezig met de behandeling van de Lager-Onderwijswet 1920. Toen hij verdacht werd van oplichting van een Amsterdamse boekhandelaar verdween hij vrij plotseling uit de Kamer (en later zelfs uit het land), zoals dat heet vanwege zakelijke problemen. Hij verdween naar Berlijn maar kwam in 1925 terug, op zoek naar een baan en inkomen, werd gearresteerd maar enige maanden later alsnog vrijgesproken. Voor niks gevlucht!

fotoquiz week 14-2025 - oplossingen


1. Snelste...

Ach, heden, die motorfiets, die heeft 't gedaan! Boze reacties, terwijl er toch al eerder ook al eens naar een automerk werd gevraagd. Het vehikel kwam uit Duitsland van de fabriek Dampf Kraft Wagen (DKW), ook wel als Das Kleine Wunder betiteld. Hij stond voor het pand Nieuwe Jonkerstraat 8.
Eronder nog een afbeelding van de DKW RT 175cc.

Vroeger bemoeiden wij ons nog wel eens met nieuwe opgaven, maar nu hebben wij dat helemaal losgelaten. Als de opgaven u niet bevallen zou u de indiener ervan moeten kapittelen.

Eerste melding: 09:00 uur

Goede oplossingen kwamen van Anneke Huijser, Kees Huyser, Mike Man, Ria Scharn, Kees Dalmeijer, Otto Meyer, Hans van Efferen, Hans Smit, Adrie de Koning,
De Nieuwe Jonkerstraat werd ook herkend door Arjen Lobach, Anthony Kolder, Fons Baede, Marike Muller, Peter Waagen, Robert Raat,

2. Ra-ra

De hoopgevende sociëteit moest u naar de Dam leiden en de focus op de zuidelijke gevelwand laten richten. De eerder - in het stuk over Hajenius - getoonde afbeelding laat het project zien van Hendrick de Keyser die van het stadsbestuur deze hoek mocht vullen, als beloning voor het ontwerpen van zijn beursgebouw over het Rokin. Of hij ook de exploitatie mocht doen, vertelt het verhaal niet. Het bestond uit drie tweeling-gevels in Hollandse Renaissance.
De Beurssteeg is nog smal; de eerste huizen moeten nog gesloopt worden zodat er een betere doorsteek komt naar het Rokin. De hoge halsgevel is die van het zgn. Loterijhuis.

Eerste melding: 10:07 uur

Goede oplossingen kwamen van Ria Scharn, Marike Muller, Kees Dalmeijer, Mike Man, Hans van Efferen, Jos Mol,

3. Zoektocht

Twee opmerkingen bij deze foto die u aan het twijfelen moesten brengen. Waarom vragen naar het water én een adres als het dezelfde naam is? En dan die waarschuwing dat de naam van de zijstraat correct en volledig moest zijn...
De heel vroege foto is van het Singel ter hoogte van de Korstjespoortsteeg. En u maar controleren of het niet toch de Korte Korstjespoortsteeg moest zijn, maar nee. Het adres van het hoekpand is Singel 82, even zijde en dus de nieuwe zijde met de steeg zónder Korte in de naam.

Eerste melding: 10:03 uur

Goede oplossingen kwamen van Anneke Huijser, Ria Scharn, Arjen Lobach, Jos Mol, Mike Man, Hans van Efferen, Han Mannaert, Kees Dalmeijer, Marike Muller, Robert Raat,

fotoquiz week 15-2025 - nieuwe opgaven

1. Eerste...

De snelste met het goede antwoord vorige week was Anneke Huijser. Dit is wat ze 'in de groep gooide'.

  1. Wat is het adres van het hoogste pand?
  2. Waar stond de fotograaf?

En dan niet zeggen "aan diezelfde gracht" want zo heet 't daar niet.

2. Ra-ra...

"Eind 19de eeuw, een foto van gezapig Amsterdam. De rij woonhuizen wordt onderbroken door het hek van een bedrijf met een beeld van een krijger met helm en lans. Een heer gaat er net naar binnen. Klant? Leverancier? Voorlangs loopt een dienstmaagd in de gebruikelijke uitmonstering. Baaien rok, jak en witte muts."



3. Zoektocht...

Twee afbeeldingen voor één zoektocht. Van dit gebouw eerst een tekening uit een advertentie en vervolgens de bouwput na de sloop ervan.

  1. Wat was het adres van het getekende pand?
  2. Welk bedrijf kwam ervoor in de plaats?
  3. Welke steeg is er te zien?